Bolesne miesiączki: przyczyny, objawy i sposoby radzenia sobie z bólem

Czym jest miesiączka?

Miesiączka, inaczej menstruacja, jest cyklicznym procesem fizjologicznym, w którym organizm kobiety usuwa niezapłodnione komórki jajowe oraz tkankę śluzową z macicy. Miesiączka jest częścią cyklu menstruacyjnego, który jest regulowany przez zmiany hormonalne w organizmie. Cykl menstruacyjny to czas od pierwszego dnia miesiączki do pierwszego dnia kolejnej miesiączki, który zazwyczaj trwa od 21 do 35 dni. Cykl nie zawsze jest jednakowy- odchylenia 4 dniowe uznawane są za normę. Miesiączka jest kontrolowana przez różne hormony, które wpływają na dojrzewanie jajeczka i przygotowanie macicy na ewentualne zapłodnienie. Jeśli do zapłodnienia nie dochodzi, tkanka śluzowa jest złuszczania, co prowadzi do miesiączki.

Podstawowe fazy cyklu menstruacyjnego to:

Faza miesiączkowa: To pierwszy dzień cyklu, w którym dochodzi do złuszczenia śluzówki macicy. Towarzyszy temu krwawienie, które trwa zazwyczaj od 3 do 7 dni.

Faza folikularna: Po zakończeniu krwawienia, organizm, pod wpływem hormonu folikulotropowego (FSH) rozpoczyna produkcję hormonów, które pobudzają rozwój pęcherzyka jajnikowego i przygotowują do uwolnienia dojrzałego jajeczka. W tym czasie pęcherzyk jajnikowy rośnie i produkuje estrogeny, które pomagają zregenerować wyściółkę macicy.

Owulacja: To moment, w którym dojrzewający pęcherzyk jajnikowy pęka, uwalniając komórkę jajową. Podczas owulacji jajeczko przechodzi do jajowodu, gdzie może zostać zapłodnione przez plemniki. Zachodzi to zazwyczaj około 14. dnia cyklu, przy założeniu, że cykl trwa 28 dni. W przypadku wielu osób owulacja może jednak wystąpić w innym momencie cyklu. W czasie owulacji kobieta może odczuwać lekkie dolegliwości bólowe lub dyskomfort.

Faza lutealna: Po owulacji pęcherzyk przekształca się w ciałko żółte, które produkuje progesteron. Progesteron przygotowuje wyściółkę macicy do przyjęcia zapłodnionego jaja, jeśli do niego dojdzie. Jeśli nie nastąpiło zapłodnienie, poziom hormonów zaczyna spadać, co prowadzi do kolejnego cyklu menstruacyjnego.

Dlaczego miesiączki mogą być bolesne?

Bolesne miesiączki, znane również jako dysmenorrhea, mogą mieć różne przyczyny i wyróżniamy ich dwa typy. 

Wtórne bolesne miesiączkowanie

• jest związane ze zmianami patologicznymi w obrębie miednicy mniejszej
• zazwyczaj pojawia się po 3 i więcej latach od pierwszej miesiączki
• objawy towarzyszące- silne krwawienia menstruacyjne lub nieregularne miesiączki, ból współżycia
• przyczyny- endometrioza, zaburzenia hormonalne, polipy, torbiele, mięśniaki macicy, zmiany nowotworowe, powtarzające się stany zapalne

Pierwotne bolesne miesiączkowanie

• brak zmian patologicznych (np. mięśniaków, torbieli) w obrębie miednicy mniejszej
• występują prawidłowe cykle owulacyjne
• przyczyną może być zwiększona produkcja hormonów- prostaglandyn, które zwiększają czynność skurczową macicy, a przez to ból

Najczęstszą przyczyną bólu jest skurcz macicy, który występuje w celu złuszczenia tkanki śluzowej. Skurcze powodują zwężenie naczyń krwionośnych w macicy, co prowadzi do niedoboru tlenu i skurczów mięśni, co z kolei wywołuje ból. 

Inne czynniki, które mogą przyczyniać się do bolesnych miesiączek, to:

• Wysoki poziom prostaglandyn: Prostaglandyny to hormony, które wywołują skurcze macicy. Jeśli organizm produkuje zbyt wiele prostaglandyn, skurcze mogą być silniejsze i bardziej bolesne.
• Skurcze jelit: Skurcze macicy mogą wywierać nacisk na jelita, co może powodować dyskomfort lub ból brzucha podczas miesiączki.
• Wzmożone napięcie mięśni dna miednicy: Zbyt duże napięcie może powodować problemy z prawidłowym ukrwieniem, odpływem krwi, zmniejszać ruchomość i elastyczność tkanek, a przez to zwiększać dolegliwości bólowe.
• Blizny i zrosty w obrębie jamy brzuszne, na przykład blizna po CC
• Choroby takie jak endometrioza lub PCOS (zespół policystycznych jajników): Mogą powodować silny ból menstruacyjny oraz bóle podczas stosunku płciowego.

Objawy bolesnych miesiączek

Bolesne miesiączki mogą objawiać się różnymi dolegliwościami, takimi jak:

• silny ból brzucha, który może promieniować do pleców i ud,
• zawroty i ból głowy, nudności lub wymioty,
• osłabienie i zmęczenie.
• wzmożona wrażliwość emocjonalna, wahania nastroju.
• ból i obrzęk piersi
• zmiany skórne, wypryski

Jak radzić sobie z bólem miesiączkowym?

Istnieje kilka sposobów, które mogą pomóc złagodzić ból miesiączkowy, poza farmakologią.

• Stosowanie ciepła: Ciepła kąpiel, ciepły termofor lub poduszka elektryczna przyłożone do dolnej części brzucha mogą złagodzić skurcze i ból.
• Ćwiczenia relaksacyjne: Techniki relaksacyjne, takie jak joga, medytacja czy ćwiczenia oddechowe, mogą pomóc w rozluźnieniu mięśni i zmniejszeniu napięcia.
• Regularna aktywność fizyczna: Regularne uprawianie łagodnej aktywności fizycznej, takiej jak spacery czy ćwiczenia aerobowe, może pomóc w złagodzeniu bólu poprzez uwalnianie endorfin, naturalnych substancji przeciwbólowych w organizmie.
• Kinesiotaping- specjalne plastry naklejane na podbrzusze zmniejszają napięcie i odczuwanie bólu
• TENS – przezskórna elektrostymulacja: Blokuje impuls niosący informację o bólu do mózgu, przez co mózg nie otrzymuje danych odnośnie miejsca i nasilenia bólu, a także stymuluję produkcję beta-endorfin, mających działanie przeciwbólowe.
• Fizjoterapia uroginekologiczna: Redukcja wzmożonych napięć w ciele, reedukacja oddechowa i poprawa mobilności i elastyczności tkanek, pozwala na zmniejszenie lub nawet wyeliminowanie bólu miesiączkowego.

Bolesne miesiączki mogą być trudne do zniesienia dla wielu kobiet, ale istnieje wiele sposobów łagodzenia bólu i poprawy komfortu w tym okresie. Jeśli ból menstruacyjny jest szczególnie silny lub wpływa negatywnie na codzienne funkcjonowanie, zawsze warto skonsultować się z lekarzem i skorzystać z fizjoterapii uroginekologcznej. Sprawdź, w czym może Ci pomóc fizjoterapeuta uroginekologiczny.

Jeśli mierzysz się z problemem bolesnych miesiączek – serdecznie zapraszamy na konsultację z naszymi fizjoterapeutami. Kliknij tutaj i zarezerwuj termin wizyty!